Datum: 12/08/2025

Leestijd: 3 minuten

Koud douchen: de resetknop voor je lichaam en geest

Koud douchen is meer dan een trend. Onderzoek toont aan dat blootstelling aan kou het lichaam op verschillende manieren activeert:

• Activatie van het sympathisch zenuwstelsel: zorgt voor verhoogde alertheid en focus.
  
  
  

• Toename van noradrenaline: een neurotransmitter die betrokken is bij stemming, aandacht en motivatie.
  
  
  

• Verbeterde bloedcirculatie: door het samentrekken en ontspannen van bloedvaten wordt je doorbloeding efficiënter.
  
  
  

• Adaptieve stress: kortdurende kou stelt je lichaam bloot aan milde stress, waardoor je veerkracht toeneemt (hormese).
  
  
  

Volgens een Nederlandse studie (Radboudumc, 2016) verzuimden mensen die koud afdouchen 29% minder vaak van werk.

Extra gezondheidsvoordelen die minder bekend zijn

Naast alertheid en een betere doorbloeding, laten onderzoeken zien dat regelmatige kou-blootstelling ook kan bijdragen aan:

• Betere bruin vet activatie: bruin vet helpt je lichaam warmte te produceren en kan je stofwisseling licht verhogen.
  
  
  

• Sterker immuunsysteem: sommige studies suggereren dat koude prikkels het aantal witte bloedcellen kan verhogen, waardoor je afweer beter reageert.
  
  
  

• Minder ontstekingsreacties: kou kan ontstekingsmarkers in het bloed verlagen, wat interessant is voor herstel na training.
  
  
  

Ongemak is een uitnodiging: wat doe jij ermee?

Kou is ongemakkelijk. Dat is precies het punt.

Hoe ga je om met weerstand? Dat is juist waar koud douchen interessant wordt. Het dwingt je om aanwezig te blijven in ongemak, iets wat je ook in andere delen van je leven sterker maakt. Je traint letterlijk je mentale spier voor discipline, doorzettingsvermogen en kalmte onder druk. En daarbij komen alle gezondheidsvoordelen er nog bij.

Vraag jezelf:

• Wat vermijd ik in het dagelijks leven omdat het oncomfortabel voelt?
  
  
  

• Hoe zou mijn dag eruit zien als ik de dag al met een overwinning start?
  
  
  

• Wat kan er veranderen als ik 2 minuten per dag mijn grenzen opzoek?
  
  
  

Tijd voor actie

Zo begin je met koud douchen:

1. Bouw het op
   
   
   

   • Begin met 5 á 10 seconden koud afdouchen na een warme douche. Dit  hoeft niet gelijk zo koud als het maar kan. Probeer het net oncomfortabel te maken.
     
     
     

   • Probeer dit een paar dagen te doen en maak het dan steeds iets kouder totdat het niet meer kouder kan.

   • Gaat dit goed, probeer dan het douchen te verlengen met 10 seconden. Langer dan twee minuten douchen is niet nodig.

   • Probeer het minimaal om de dag te doen.
     
     
     

2. Focus op je ademhaling
   
   
   

   • Eerst komt de shock van slechts enkele seconden, probeer daarna diep in via de neus, en langzaam uit via de neus of mond te ademen. Het is belangrijk dat je naar je buik probeert te ademen. Rustig ademhalen kalmeert je zenuwstelsel.
     
     
     

3. Doe het in de ochtend
   
   
   

   • Het werkt als een natuurlijke wake-up call: meer energie, helderheid en focus. Daarnaast begin je je dag met een overwinning. Een heerlijk begin van je dag!

   • In de avond is het beter om een koude douche te vermijden. Je lichaam heeft dan behoefte aan ontspanning, niet aan een activerende prikkel. Koud douchen stimuleert juist het stresssysteem, waardoor inslapen moeilijker kan worden. Kies daarom ’s avonds voor een warme douche om je zenuwstelsel tot rust te brengen en je slaap te ondersteunen.
     
     
     

4. Koppeling aan een routine
   
   
   

   • Bijvoorbeeld: direct na het opstaan of na je workout – zo wordt het een gewoonte.

Koude blootstelling en herstel na inspanning

Koud douchen kan ook je herstel na fysieke inspanning bevorderen. Door de koude prikkel vernauwen je bloedvaten tijdelijk, wat helpt om ontstekingen en spierpijn te verminderen. Vervolgens verwijden ze weer, waardoor afvalstoffen sneller worden afgevoerd. Dit kan zorgen voor minder stijfheid en een sneller herstel, wat vooral gunstig is als je regelmatig sport of fysiek actief bent

Koud douchen is niet voor iedereen weggelegd

Koud douchen wordt afgeraden voor mensen met hart- en vaatziekten, hoge bloeddruk, problemen met de bloedsomloop, een verzwakt immuunsysteem, ernstige ademhalingsproblemen of bepaalde neurologische aandoeningen. Ook jonge kinderen en ouderen dienen voorzichtig te zijn met koude blootstelling. 

Raadpleeg altijd eerst een arts voordat je begint met koud douchen als je onder behandeling bent.

Bonustip: Combineer het tandenpoetsen in de ochtend onder een warme douch. Als je klaar bent met het poetsen, draai je de warme kraan dicht en geniet van de kou :).

Leestip: koud kunstje - Koen de Jong

Bronnen: Koud douchen

1. Kox M, Stoffels M, Smeekens SP, et al. The influence of concentration/meditation on autonomic nervous system activity and innate immune response: a study of the Wim Hof Method. Psychosom Med. 2014;76(7):489–97.
   
   
   

2. Buijze GA, Sierevelt IN, van der Heijden BC, et al. The effects of cold showering on health and work: a randomized controlled trial. PLoS One. 2016;11(9):e0161749.
   
   
   

3. Huttunen P, Rintamäki H, Hirvonen J. Effect of regular winter swimming on the activity of the sympathoadrenal system before and after a single cold water immersion. Int J Circumpolar Health. 2001;60(3):400–6.
   
   
   

4. van Marken Lichtenbelt WD, Vanhommerig JW, Smulders NM, et al. Cold-activated brown adipose tissue in healthy men. N Engl J Med. 2009;360(15):1500–8.

5. van der Lans, A. A., et al. (2013). Cold acclimation recruits human brown fat and increases nonshivering thermogenesis. Journal of Clinical Investigation, 123(8), 3395-3403.
   
   
   

6. Shevchuk, N. A. (2008). Adapted cold shower as a potential treatment for depression. Medical Hypotheses, 70(5), 995-1001.
   
   
   

7. Miller, E., et al. (2020). Whole-body cryotherapy in athletes: From therapy to stimulation. International Journal of Sports Medicine, 41(7), 535-543.

8. Bleakley, C. M., & Davison, G. W. (2010). What is the biochemical and physiological rationale for using cold-water immersion in sports recovery? A systematic review. British Journal of Sports Medicine, 44(3), 179-187.